terug

Catharina van Nassau (1543-1624)

Brief van Catharina aan haar broer Willem van Oranje
Dillenburg, 10 maart 1561

Hooggeboren, welwillende en innig geliefde heer,

Ik beveel me welwillend en onderdanig aan uwe hoogheid aan, zoveel ik kan en vermag. Hooggeboren, welwillende en innig geliefde heer, het zou mij een grote vreugde zijn te vernemen, mocht uwe hoogheid in goede gezondheid verkeren. Insgelijks laat ik uwe hoogheid weten dat mijn welwillende en innig geliefde moeder en mijn welwillende en innig geliefde vader en mijn broers en zusters allemaal nog in goede gezondheid verkeren. God zij geloofd en gedankt voor zijn goddelijke macht ten gunste van beide partijen. Mijn welwillende en innig geliefde heer, ik heb niet verzuimd mijn best te doen een bericht aan uwe hoogheid te doen toekomen; daarom verlang ik er innig naar te vernemen hoe het met uwe hoogheid gaat, daar ik in lange tijd geen bericht van uwe hoogheid hebt gehad. En mijn welwillende, innig geliefde heer, ik kan uwe hoogheid ervan op de hoogte stellen dat mijn broer, graaf Hans Günther, heel zwak en koortsig is geweest. Maar het gaat nu beter met hem en ik hoop door Gods hulp dat hij spoedig weer gezond zal zijn. Ik wil mijn ziel nu aan mijn innig geliefde God de Heer toevertrouwen en wil u allervriendelijkst vragen mij te allen tijde als uw onderdanige zuster te beschouwen en wil me te allen tijde aanbevelen als uw goedwillende zuster. In grote haast geschreven op 10 maart. En mijn welwillende, innig geliefde heer, mijn welwillende moeder en mijn zuster hebben me verzocht uwe hoogheid u hun goedwillende diensten aan te bieden en u in dit schrijven veel goeds en innigs van hen allen te wensen.

Uw, aan uwe hoogheid onderdanige, arme en goedwillende zuster, zolang ik leef.

Katrina van Nassau

Je kunt hier het digitale origineel van deze brief bekijken.

Het verhaal van Catharina van Nassau

Catharina heeft een nauwe band met haar broer Willem van Oranje. Hij heeft veel zussen, maar Catharina is getrouwd met zijn beste vriend, Gunther, en samen zijn zij een grote steun voor hem. Ze adviseren hem in diplomatieke zaken en zoeken bondgenoten. Op de fatale dag van Willems dood, loopt Catharina vlak achter hem als hij wordt doodgeschoten. Volgens ooggetuigen heeft zij zijn hoofd in haar schoot genomen en stierf hij in haar armen.

Catharina trouwt in 1560 met haar grote liefde Günther van Schwarzenburg, een goede vriend en vertrouweling van Willem van Oranje en de hele Nassau familie. Gunther schrijft aan Willem een openhartige liefdesverklaring: ‘U zult niet kunnen geloven hoelang ik hier in mijn eentje zonder mijn vrouw ben. Als dit nog langer duurt, laat ik haar naar Vianden of Luxemburg overkomen’. Vanaf dat moment gaat ‘zijn Kathe’ altijd met haar man mee op reis, uitzonderlijk voor die tijd.

Samen zet het echtpaar zich op allerlei manieren in voor de belangen van Willem, zo maken ze bijvoorbeeld in 1574 deel uit van een delegatie die moet onderhandelen over de bezetting van Breda. Catharina ontvangt Louise de Coligny bij haar aankomst in Nederland voor haar huwelijk met Willem, maar nog geen maand na die feestelijkheden overlijdt Gunther.

Catharina is in diepe rouw is en gaat maar al te graag in op de uitnodiging van haar broer om met hem en zijn gezin, waaronder haar petekind Catharina Belgica, mee naar het Prinsenhof in Delft te verhuizen. Daar voltrekt zich nog een ramp. Catharina loopt achter Willem als hij wordt beschoten door Baltasar Gerards. In het najaar van 1584 keert zij terug naar Arnstadt, samen met Catharina Belgica over wie zij de voogdij heeft gekregen. Tijdens die reis smokkelt ze het lichaam van Günther mee, onder het mom dat het haar meubels zijn. Ze kan het niet over haar verkrijgen om hem achter te laten.

Meer lezen over het leven van Catharina

Disclaimer: om de leesbaarheid van deze zestiende-eeuwse brieven te bevorderen, is op sommige plekken gekozen de zinsstructuur en het taalgebruik aan te passen.

© Beeld: Auguste Tilly, Moord op Willem van Oranje door Balthasar Gerard in Delft, 1884, houtgravure, Museum Prinsenhof Delft, schenking van antiquair Meyer Elte, Den Haag